De Gasketelwet: wat is er per 1 april veranderd?

De invoering van de Gasketelwet was geen 1 aprilgrap. Na vijf keer uitstel stond de invoering van de wet op de wat onfortuinlijke datum 1 april 2023 gepland. Vanaf die dag mogen alleen gecertificeerde bedrijven onderhoud, reparatie en plaatsing van gasgestookte toestellen uitvoeren. Zij moeten daarvoor gebruik maken van monteurs die de Vakmanschap CO opleiding hebben afgerond en co-gecertificeerd zijn.

De Gasketelwet is in juni 2019 aangenomen en is ingegaan op 1 oktober 2020. Na invoering werd er eerst een ‘overgangsjaar’ gepland. Dat moest iedereen de tijd geven om zich aan de wet aan te passen. Na het overgangsjaar zouden niet-gecertificeerde bedrijven (en onafhankelijke sleutelaars) per 1 april 2022 officieel in overtreding zijn. Dat overgangsjaar is iet wat uitgelopen.

Invoering heeft meer voeten in de aarde dan gedacht

Reden voor het uitstel is dat de invoering van de wet meer voeten in de aarde heeft dan gedacht (net zoals de Wet Kwaliteitsborging). Om aan de wet te voldoen, moeten gasgestookte toestellen geplaatst (of onderhouden / gerepareerd) worden door co-gecertificeerde monteurs. Daarnaast is er nieuwe meetapparatuur nodig en moet er aan nog een aantal eisen voldaan worden. Eén eis is dat bedrijven die co-gecertificeerde monteurs uitsturen eveneens een co-certificering (voor bedrijven) moeten hebben. Daar wringt de schoen.

Aan opgeleide monteurs geen gebrek

Aan opgeleide monteurs is er geen gebrek. Volgens vakblad Installatie waren er op 7 juli 2021 al 4.500 mensen opgeleid en hadden er nog eens 8.500 monteurs een behaalde theorietoets op zak. De verwachting was toen dat er een jaar later tussen de 14.000 en 19.000 mensen met een co-certificering zouden zijn. Wat dat betreft zou de wet van start kunnen gaan.

Gaan certificaten verlopen?

Dit mooie resultaat levert nu wat onopgeloste problemen op. Door uitstel van de handhaving van de wet en vertraging als het op certificering van bedrijven aankwam, hebben mensen een kostbaar certificaat gehaald dat nog niet nodig is. De co-certificering zelf zou (inclusief studiemateriaal en andere bijkomende kosten) ongeveer 4.000 euro kosten. Daarna kost het bijna 2.000 euro per jaar om het certificaat te verlengen. Na 5 jaar moet het oorspronkelijke certificeringsproces opnieuw doorlopen worden. Het spreekt voor zich dat mensen die zich snel hebben laten opleiden niet blij waren met het uitstel.

Gasketelwet: Minister vraagt om uitstel

Een groter probleem lag op het vlak van bedrijfscertificering. Het bleek lang te duren om deze certificaten inhoudelijk goed af te stemmen. Uiteindelijk moest minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge aan de Tweede Kamer uitstel vragen. Van de naar schatting 3.500 mogelijk te certificeren bedrijven waren er op het moment van uitstel (volgens berichtgeving rondom de wet) hooguit enkele tientallen gecertificeerd. Dat was niet vreemd. Er waren volgens de brief van de minister in oktober 2022 pas 4 certificeringsbedrijven, en die waren bijna allemaal nog maar net van start.

Als je aan de beurt bent, zijn er ongeveer 5 tot 6 weken nodig om gecertificeerd te worden.

Rond de 500 van de 3.500 bedrijven op 1 april gecertificeerd

Begin 2023 was de verwachting dat tegen de 500 bedrijven volledig gecertificeerd zouden zijn op 1 april. CO-keur gooide wat roet in het eten. Dit bedrijf zou een alternatief op zelf certificeren bieden en was vooral aantrekkelijk voor kleinere bedrijven. Helaas trok het zich half maart terug. De geplande werkwijze bleek niet te werken zoals verwacht. Hierdoor waren er rond de 1.000 bedrijven ineens niet meer klaar voor de wet. Daarnaast zijn er nog heel wat bedrijven die in de rij staan voor certificering bij een andere instantie. Als je aan de beurt bent, zijn er ongeveer 5 tot 6 weken nodig om gecertificeerd te worden. Het gros van de 3.500 bedrijven die de minister heeft genoemd waren op 1 april nog niet klaar is voor de Gasketelwet.

De helft van alle ongevallen werd veroorzaakt door vooral gloednieuwe cv-installaties die verkeerd aangesloten werden.

Koolmonoxide – Onderschat en onbegrepen gevaar

De continue vertraging werpt zijn schaduw over een goedbedoelde wet. Die moet levens redden. In 2015 kwam de Onderzoeksraad voor Veiligheid met het rapport ‘Koolmonoxide – Onderschat en onbegrepen gevaar’. Daarin werd onder meer geconstateerd dat de schatting van vijf tot tien dodelijke slachtoffers en enkele honderden gewonden door koolmonoxidevergiftiging niet klopt. Volgens het rapport is het werkelijke probleem drie tot vijf keer zo groot. Een markante bevinding: de helft van alle ongevallen werd veroorzaakt door vooral gloednieuwe cv-installaties die verkeerd aangesloten werden. Eén van de adviezen van de Onderzoeksraad was om de kwaliteit van cv-monteurs te waarborgen en ‘zelf sleutelen’ te verbieden. Daar is deze wet voor bedoeld.

Gaan de krasjes uiteindelijk scheuren?

Hoewel de officiële invoering van de handhaving op de Gasketelwet nu dan geweest is, zijn er nog steeds wat krasjes in de planning die hier en daar op scheuren te lijken. ZZP Nederland bracht op 23 maart naar buiten dat er een gedoogperiode is afgesproken met Bouw- en Woningtoezicht. Heel kort door de bocht: bedrijven die nog maar één stap verwijderd zijn van certificering kunnen tussen 1 april en 1 juli onder voorwaarden zonder officiële certificering doorwerken. Of uit dit eerste kleine beetje rek uiteindelijk nieuw afstel ontstaat, gaan we heel binnenkort merken, het is zo 1 juli.