De Wet Kwaliteitsborging – waar staan we nu?
De Wet Kwaliteitsborging (WKB) is ondertussen al een aantal jaar een hot topic in de bouwwereld. Hij gaat er komen en we moeten er wat mee, maar wanneer dan precies? In Den Haag ligt de Wet Kwaliteitsborging al een jaar of acht op tafel. Toch blijkt de invoering niet zo eenvoudig te zijn, want deze is al een aantal keer uitgesteld. De laatste stand van zaken is dat de invoering van de wet per 1 januari 2024 echt lijkt te gebeuren. Wat kun je als bouwer nu al doen om voorbereid te zijn?
Even terug naar het begin: wat is de Wet Kwaliteitsborging ook alweer?
De Wet Kwaliteitsborging zorgt voor een uitgebreidere aansprakelijkheid van aannemers. De aannemer of bouwer in kwestie moet aan kunnen tonen dat hij deugdelijk heeft gebouwd, ook na oplevering nog. Dit heeft grote consequenties voor bouwbedrijven. Vastlegging en documentbeheer gaat een zeer belangrijke rol spelen. Als bouwer moet je in elke stap van het bouwproces, voor, tijdens en na de oplevering van het werk, de kwaliteit kunnen aantonen. Dat betekent dat je ook alle stappen moet documenteren met foto’s en rapporten. Het doel van de wet kwaliteitsborging is een betere positie van de consument, het verminderen van faalkosten en een hogere kwaliteit van bouwwerken en een betere borging van de bouwkwaliteit. De invoering van de WKB gaat vooralsnog alleen gelden voor eenvoudige bouwprojecten, de zogenaamde gevolgklasse 1.
De moeder van de WKB: de Omgevingswet
De Wet Kwaliteitsborging is onderdeel van de Omgevingswet. Het doel van de nog in te voeren Omgevingswet is een vereenvoudiging van de regels rondom de ontwikkeling en het beheer van de leefomgeving. De Omgevingswet moet een verzameling worden van vele wetten en regels onder één dak. De Omgevingswet, en daarmee de Wet Kwaliteitsborging, is al verschillende malen uitgesteld. Eerst zou de wet in 2019 ingaan, toen per 2021, toen per 2022 en daarna per 2023. Het laatste nieuws is dat de invoering is uitgesteld tot 1 januari 2024.
De moties zijn aangenomen, maar wel onder voorwaarde dat de randzaken goed geregeld zijn.
Wat is nu de status van de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging?
De laatste stand van zaken is dat er nog steeds een aantal losse eindjes zijn voor de invoering van de Omgevingswet. De Eerste Kamer is er nog niet zo zeker van dat het ambtenarenapparaat klaar is voor de uitvoering van de wet. De grootste twijfel ligt daarbij op het gebied van de software aan de kant van de overheid. In 2023 is er door de Eerste Kamer gestemd over een aantal moties om de wet door te laten gaan per 1 januari 2023. Dat werd al snel 1 juli 2023 en in januari van dit jaar gaf Minister de Jonge te kennen dat de wet wordt uitgesteld tot 1 januari 2024. Dit met name om Gemeenten en het bedrijfsleven tijd te geven zich voor te bereiden op de ingrijpende wet.
En hoe staat de bouwbranche erin?
De Wet Kwaliteitsborging is een onderdeel van de Omgevingswet, maar vanwege alle complicaties rondom met name het centraal loket dat centraal staat in de Omgevingswet, wordt er nu over gesproken om de Omgevingswet en de WKB los van elkaar te trekken. De bouwsector is al jaren met de WKB aan het stoeien, oefenen en testen. Door hem gewoon in te voeren, desnoods los van de Omgevingswet, weten bouwbedrijven in ieder geval waar ze aan toe zijn.
Wat moet een bouwbedrijf nu al doen?
Met de aanname van de recente moties, is er nog niet direct wat veranderd. Er is nu dus nog geen acuut probleem. Maar 1 januari 2024 komt sneller dichterbij dan je denkt, dus het is slim om alvast zaken voor te bereiden. Wat je als bouwbedrijf precies moet doen, is afhankelijk van waar je nu staat. Er zijn bouwers die al heel veel doen op het gebied van vastleggen en kwaliteit borgen en hun processen al op orde hebben. Deze bedrijven hebben het relatief makkelijk. Er zijn ook bedrijven die nog helemaal aan het beginpunt staan, die zullen best veel moeten aanpassen. Straks is het tenslotte niet meer genoeg om te zeggen dat je gebouwd hebt volgens afspraak, je moet het ook aan kunnen tonen. Daar kan veel werk in gaan zitten, omdat er procesmatige aanpassingen nodig zijn.
Breng in kaart wat er in jouw specifieke situatie nodig is en wat je nog aan moet passen in je processen.
Wat heb je als bouwbedrijf nu echt nodig?
Natuurlijk heb je als bouwbedrijf goede kwaliteitsborging software nodig om de kwaliteit van bouwen vast te kunnen leggen. Denk aan een Document Management Systeem (DMS) of een Common Data Environment (CDE). Maar wat nog veel belangrijker is, is dat die tools goed gebruikt worden. Goede software is het gereedschap, maar de indeling van de processen bepaalt het succes. Wat je daarvoor nodig hebt: inzicht. Zorg dat je weet wat er operationeel moet gebeuren. Ga met zoveel mogelijk specifieke partijen in gesprek. Praat bijvoorbeeld met een kwaliteitsborger, Bouwend Nederland en je softwareleverancier. Breng in kaart wat er in jouw specifieke situatie nodig is en wat je nog aan moet passen in je processen. Soms komt daaruit dat er nog heel veel moet gebeuren, maar vaak valt het ook erg mee. Bouwbedrijven in Nederland staan ontzettend goed bekend en doen al heel veel dingen om de kwaliteit te borgen, vaak zijn er dus alleen wat kleine aanpassingen nodig.
Conclusie
De Wet Kwaliteitsborging gaat er komen, waarschijnlijk per 1 januari 2024. Wat een bouwbedrijf daarvoor moet doen, verschilt per bedrijf, maar de belangrijkste boodschap is: geen paniek. Inventariseer wat nodig is, pas je processen aan, maar vaak valt het echt wel mee.