De belangrijkste vragen én antwoorden over de WKB

Er is al een hele lange tijd een hoop te doen om de Omgevingswet, en voor de bouw in het bijzonder over de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Maar nu lijkt de wet er, zij het alleen voor nieuwbouwprojecten, dan toch echt aan te komen per 1 januari 2024. Hoog tijd dus om je als bouwer, installateur, architect, ontwikkelaar of onderaannemer klaar te stomen.

Samen met Joost Tijssen van De Borgermeester organiseerden we een evenement, om de belangrijkste vragen over de WKB te beantwoorden. Allemaal zodat jij klaar bent voor de start. Kon je er niet bij zijn? Of wil je alles nog even rustig teruglezen? Geen probleem! We hebben al deze vragen én de antwoorden erop hieronder voor je gebundeld.

Het evenement stond uit twee onderdelen: het eerste deel was WKB-inhoudelijk, verzorgd door Joost Tijssen (hierna ook wel JT). In het tweede deel nam Arjan Kalfsbeek (hierna ook wel AK) ons mee in de mogelijkheden op het gebied van software rondom de WKB. Navigeer hieronder eenvoudig naar de vragen per onderdeel van de presentatie:

Even terug: de WKB geldt per 1 januari alleen voor nieuwbouwprojecten?

JT: “Ja, alleen voor nieuwbouwprojecten. Per 1 januari wordt de Omgevingswet, en dus de Wet Kwaliteitsborging, van kracht. Er was eerst sprake van dat zowel nieuwbouw als verbouw-activiteiten onder de wet zouden vallen per 1 januari. Naar aanleiding van een brief van demissionair minister De Jonge aan de Eerste Kamer, is echter duidelijk geworden dat er is gekozen voor een gefaseerde invoering van de wet. We beginnen op 1 januari alleen met de nieuwbouwprojecten binnen gevolgklasse 1.”

Hoe verloopt het bouwproces onder de Wet Kwaliteitsborging?

Hieronder zetten we kort uiteen hoe het nieuwe stelsel er onder de WKB uit komt te zien:

Aanvraag omgevingsplan-activiteit 

JT: “In plaats van dat je de vergunning aanvraagt om te gaan bouwen, vraag je straks een omgevingsplan-activiteit aan. Dat betekent nog niet dat je mag bouwen.”

Melding bouwactiviteit

JT: “Om te mogen bouwen ga je een melding bouwactiviteit doen. Die melding bestaat eigenlijk uit een aantal punten. Je moet een kwaliteitsborger hebben, want volgens het nieuwe stelsel mag je zonder kwaliteitsborger geen vergunningsplichtige bouwwerken bouwen. De kwaliteitsborger moet natuurlijk uiteraard gecertificeerd zijn, want niet iedereen kan zomaar kwaliteitsborger worden. Daarnaast moet er een gecertificeerd instrument zijn waarmee wordt gewerkt. Daaruit vloeit de risicoanalyse en het borgingsplan voort.”

Borgingsplan

JT: “Je moet een borgingsplan hebben. Dat is het dynamische startdocument waarin de afspraken staan: welke risico’s zijn er? Hoe gaat het toezicht worden gehouden? Hoe gaan we ervoor zorgen dat straks de bewijzen op de juiste manier worden aangeleverd? Welke eventuele communicatieafspraken zijn er gemaakt?”

Risico-analyse

JT: “De risico-analyse laat zien welke risico’s een kwaliteitsborger ziet in de stukken die voorafgaand aan de bouw zijn getoetst.”

Melding start bouw

JT: “Op het moment dat de melding bouwactiviteit is gedaan, mag je vier weken later van start met de bouw, maar niet zonder de ‘melding start bouw’ twee dagen voordat je start. Na die twee dagen kun je aan de slag.”

Uitvoering borgingsplan

JT: “De punten vanuit het borgingsplan dienen te worden gecontroleerd in de uitvoering. Dat gebeurt in samenspraak en samenwerking met je kwaliteitsborger.”

Gereedmelding

JT: “Wanneer je alle punten uit het borgingsplan hebt doorlopen en voltooid, resteert natuurlijk de gereedmelding. De kwaliteitsborger verzamelt de informatie samen met jou, als aannemer of andere belangen hebbende partij, en gaat een melding maken dat het bouwwerk gereed is.

De kwaliteitsborger overhandigt de benodigde informatie aan de gemeente. De gemeente heeft vervolgens tien werkdagen de tijd om daar iets van te vinden. Op het moment dat de gemeente niets laten weten binnen deze tien werkdagen, kunnen jouw kwaliteitsborger en jij er vanuit gaan dat de gemeente akkoord gaat.

Mocht de gemeente na die periode eventuele aanvullende vragen hebben, staat ze dat vrij, maar dat is niet de verwachting. Op het moment dat de kwaliteitsborger samen met de belanghebbende partij heeft aangetoond dat het bouwwerk voldoet, is het wat betreft de gemeente goed.

Op het moment dat de melding bouwactiviteit wordt gedaan, ligt er een actieve taak voor de gemeente om te toetsen op volledigheid. Bij gereedmelding is het echter niet meer de taak van de gemeente om te controleren of de kwaliteitsborger de risico-analyse en het borgingsplan goed heeft uitgevoerd. Tenzij zij twijfelen aan de inhoud van de lokale risico’s.”

Mag de gemeente de tien werkdagen die zij hebben om te reageren op een gereedmelding verdagen?

JT: “De melding wordt door de kwaliteitborger gedaan, en op het moment dat de gemeente niets laat weten binnen die tien dagen wordt de woning per direct in gebruik genomen. De gemeente kan niet zeggen we hebben langer nodig.”

Hoe werkt het met de risicoanalyse van de kwaliteitsborger, hoe wordt die gemaakt? 

JT: “Als kwaliteitborger heb je een aantal stukken nodig, stukken die je nu ook bij de aanvraag omgevingsvergunning indient, om risico’s te identificeren in het bouwwerk. Hoe minder informatie wordt aangeleverd, des te meer risico’s worden geïdentificeerd door de kwaliteitsborger.

Je ziet bij het instrumentarium, zoals bijvoorbeeld KiK, dat er in het geval van weinig gegevens, door een kwaliteitsborger wordt aangegeven dat er uitgestelde gegevens zijn. Dit houdt in dat de aannemer, architect of constructeur aanvullende informatie moet kunnen aanleveren aan de kwaliteitsborger, om dat mee te nemen in het dossier. Op die manier kan worden aangetoond dat er straks wordt voldaan aan de gestelde eisen. Het advies: maak duidelijke afspraken over wat wordt er ingediend en wanneer en kijk wat voor beide organisaties werkt.

Op basis van de beschikbare informatie heeft iedere kwaliteitsborger de ruimte om onder z’n certificaten (om te werken met bepaalde instrumenten), op zijn eigen manier risico’s te identificeren. Het kan dus zo zijn dat wanneer je met verschillende kwaliteitsborgers werkt, er verschillende risico’s worden geïdentificeerd. Let wel, de basis is altijd op basis van het bouwbesluit, straks het BBL.”

Hoe is de verdeling tussen de gemeente en de kwaliteitsborger?

JT: “De werkzaamheden van een kwaliteitsborger berusten zich op hoofdstuk 2 t/m 6 van het bouwbesluit (na invoering BBL hoofdstuk 4 en 5 van het BBL). Alles daaromheen dus de andere hoofdstukken, die blijven bij de gemeente. Denk aan toegestaan bouwvolume, de omgevingsveiligheid, of klachten uit de buurt omtrent de bouw.”

Hoe zit het met de fatale termijn zoals we die nu kennen? 

JT: “Op het moment dat je de omgevingsplan-activiteit aanvraagt, vervalt de fatale termijn, na invoering van de wetgeving. Het is nu zo geregeld dat wanneer je een vergunning indient en hij wordt niet tijdig vergunt na 26 weken, dan wordt hij vanuit rechtswegen verlengd. Dat gaat straks verdwijnen. Het is evengoed wel de intentie van de wetgeving om er voor te zorgen dat het proces wordt versneld.”

Wie moet er melding maken? 

JT: “De wet schetst eigenlijk dat de initiatiefnemer de melding moet doen. Een particulier zal in veel gevallen alleen niet weten hoe dat werkt in het DSO. De verwachting is dat zij wellicht de architect en de aannemer zullen vragen om die meldingen te doen. Het is goed om je hier van bewust te zijn, een onvolledige melding is in de ogen van de wetgever namelijk geen melding. Dat kan voor vertraging zorgen, dus neem dat mee. Gereed-melden doet de kwaliteitsborger.”

Wanneer haak je de kwaliteitsborger aan? 

JT: “Dat kan op verschillende momenten. Hoe eerder de kwaliteitsborger bij een project betrokken is, hoe makkelijker met betrekking tot de eisen vanuit het bouwbesluit. Op een moment dat een kwaliteitsborger in het voorontwerp al een toets op hoofdlijnen kan doen, kan hij eventuele risico’s met betrekking tot bouwbesluiteisen er vroegtijdig uithalen, zodat die niet worden meegenomen in het Definitieve Ontwerp (DO).

Het is vervolgens van belang dat je afspraken maakt met je kwaliteitsborger planningtechnisch: hoeveel tijd heeft de borger nodig om de benodigde analyses te draaien? Want zonder een volledige melding bouwactiviteit, neemt de gemeente de melding niet in behandeling. Dat wil je voorkomen.”

Waar moet een kwaliteitsborger aan voldoen?

JT: “Je moet als kwaliteitsborger (onder de BRL5019) personeel in dienst hebben dat aan de opleidings- en ervaringseisen voldoet met betrekking tot het kunnen beoordelen van bouwplannen en projecten.

Daarnaast moet je een instrument voor kwaliteitsborging kunnen en mogen toepassen. Er zijn verschillende instrumenten waarvoor je je kunt certificeren, maar ook verschillende certificerende instellingen. Voor het KiK-instrument is dit bijvoorbeeld Kiwa.

Je moet een interne organisatie hebben waarin het instrument is geïmplementeerd en die in staat is om partijen adequaat en juist te informeren.

En tot slot moet een kwaliteitsborger onafhankelijk zijn en mag verder niet betrokken zijn bij het project waar hij verantwoordelijk is voor de kwaliteitsborging.”

Stel: ik ben van een architectenbureau en als bouwkundige weet ik het nodige. Mag ik mijn eigen vlees keuren? 

JT: “Nee, dat mag niet. Dat geldt ook voor aannemers, die mogen niet iemand in dienst hebben die kwaliteitborger is. Het is echt van belang dat je niet juridisch, organisatorisch of financieel betrokken bent bij de organisatie die je borgt. Ook een branchevereniging mag de eigen leden niet controleren.”

Is er ook een onafhankelijke opleiding voor kwaliteitsborging? 

Er zijn verschillende aanbieders op het gebied van kwaliteitsborging. Een korte zoektocht leverde onderstaande mogelijkheden op. Verdiep je hier vooral verder in, mocht je daar interesse in hebben. Uiteraard moet je naast deze opleidingen nog steeds worden gecertificeerd voor de toetsingsinstrumenten, mocht je aan de slag willen als onafhankelijke kwaliteitsborger:

• Opleiding “kwaliteitborger” aan het Hoger Technisch Instituut
• Opleiding “kwaliteitsborging” bij Omgevingsdienst Nederland

Is een kwaliteitsborger ook inhoudelijk deskundig?

Dus in hoeverre heeft een kwaliteitsborger verstand van installatiewerkzaamheden bijvoorbeeld? Of wordt er dan teruggevallen op collega’s die daarnaar kijken? 

JT: “Als kwaliteitsborger moet je natuurlijk expert zijn op verschillende hoofdstukken vanuit het bouwbesluit, om überhaupt iets de kwaliteit te mogen zeggen. Er is niet één iemand die constructief specialistisch, bouwkundig specialistisch en toezicht technisch specialist is. Wij hebben bijvoorbeeld een eigen constructeur in dienst, een eigen specialist op het gebied van installatie, een eigen specialist op het gebied van brandveiligheid en een eigen specialist op het gebied van bouwfysica. Om kwaliteitsborger te zijn moet je alle onderdelen in huis hebben. Anders zou je maar een deel van de werkzaamheden kunnen verrichten. Dus als je als individueel toezichthouder onder een kwaliteitsborging vlag gaat werken, dan kun je alleen werkzaamheden verrichten voor het onderdeel waar jij specialist in bent.”

Wat verandert er in het burgerlijk wetboek? 

JT: “Er vinden per 1 januari een vijftal wijzigingen plaats in het burgerlijk wetboek. Van belang is dat dit niet alleen geldt voor projecten binnen gevolgklasse 1. Na invoering van de wetgeving gaat dit voor alle projecten gelden: dus ook gevolgklasse 2 & 3 en een stukje vergunningvrije bouw. Zo wordt bijvoorbeeld een dakkapel aan de voorkant van een woning vergunningsvrij, of de uitbouw aan de achterkant van een woning. Dat wordt straks alleen bestemingsplan welstand plichtig, maar er komt geen kwaliteitsborger aan te pas.

Wijzigingen die gaan plaatsvinden zijn:

• De uitbreiding van de aansprakelijkheid van de aannemer na oplevering (art. 7:758 lid 4 BW);
• De aanvulling van de waarschuwingsplicht van de aannemer (art. 7:754 lid 2 BW);
• De introductie van een dossier dat bij oplevering wordt verstrekt aan de opdrachtgever (art. 7:757a BW);
• De informatieplicht van de aannemer aan de consument- opdrachtgever over zekerheden en garanties (art. 7:765a BW);
• De informatieplicht van de aannemer over de opschortingsbevoegdheid van de consument-opdrachtgever bij nieuwbouwwoningen (art. 7:768 BW) (5% regeling).”

Hoe ziet gevolgklasse 1 eruit, nu de verbouwactiviteiten daar uit zijn gehaald? 

JT: “De meest actuele bouwwerken die onder de gevolgklasse 1 vallen per 1 januari zijn:

• Op de grond gebouwde woningen
  Denk aan vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen, rijtjeswoningen.
• Woonboten en andere drijvende woningen
• Op de grond gebouwde vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven
• Bouwwerken van maximaal 2 bouwlagen met een industriefunctie
  Bijvoorbeeld opslaghallen, veestallen, productiehallen, magazijnen, kassen of werkplaatsen.
• Bovengrondse infrastructurele werken voor langzaam verkeer tot maximaal 20 meter overspanning
  Denk aan kleine bruggen voor fietsers, voetgangers, rolstoelgangers of bromfietsen.
• Andere bovengrondse bouwwerken die geen gebouw zijn, tot maximaal 20 meter hoog
  Denk aan kleine zendmasten, antennes, keermuren, walmuren, kademuren, gemalen of kleine windmolens.”

Hoe zit het met de verandering van Bouwbesluit naar BBL?

JT: “Het bouwbesluit wordt straks het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL). De hoofdstukken zullen iets gaan wijzigen, maar de inhoud blijft praktisch gezien voor 95 procent hetzelfde. We krijgen wat wijzigingen met betrekking tot de energieprestatie, een stukje omgevingsrecht, wat is er wel en niet vergunningsvrij? En uiteraard met de trend omtrent zonnepanelen, een stukje activiteitenbesluit. Mijn advies is: lees het BBL. Het is niet een heel interessant document om te lezen, maar wel belangrijk, zeker ook als architecten en aannemer om op de hoogte te zijn van wat valt er straks wel onder de wetgeving? En wat niet? En wat voor eisen worden we er eigenlijk gesteld?”

Het consumentendossier: wat moet daar in staan?

JT: “Het consumentendossier is een dossier waarin de aannemer aantoont aan de opdrachtgever dat aan de eisen uit het aannemingscontract is voldaan. In dat dossier zijn vaak de volgende onderdelen opgenomen:

• Tekeningen en berekeningen over het gebouwde bouwwerk inclusief bijbehorende installaties;
• Beschrijving van de toegepaste materialen en installaties;
• Gebruiksfuncties van het bouwwerk;
• Informatie die nodig is voor het gebruik en onderhoud van het bouwwerk.

Het is zo dat dit in Nederland regelend recht is, en geen dwingend recht. Dat houdt simpelweg in dat je in overeenstemming met de opdrachtgever mag bepalen wat de inhoud wordt. Je kunt er ook volledig vanaf zien. Hier moet de opdrachtgever wel mee instemmen.

Kom je hier niks over overeen met de opdrachtgever in de offertefase? Dan ben je verplicht om de wettelijke kaders te volgen en dus de benodigde bewijslast aanleveren. Maar je kunt dus zelf overeenkomen wat de inhoud is van dit dossier. Voorbeelden van onderdelen in een consumentendossier zijn:

• Gevels en plattegronden van dearchitect
• Kleur- en materiaal staat van de architect
• Constructie tekeningen en berekeningen van de constructeur 
• Revisietekeningen van de E- en W-installateur
• Handleidingen van de toegepaste installaties
• Onderhoudsadviezen
• Energielabel”

Het dossier bevoegd gezag: hoe zit het daar mee?

JT: “Gedurende de bouw van het project wordt er bewijslast aangeleverd door de aannemer aan de kwaliteitsborger, om aan het einde van het project aan te tonen dat het bouwwerk voldoet aan alle eisen. Er is hier maar één doel, de verklaring van de kwaliteitsborger dat die het gerechtvaardigd vertrouwen heeft dat het bouwwerk volledig voldoet aan het bouwbesluit. Deze verklaring wordt afgegeven op het moment dat de borger het bouwwerk gereedmeld bij de gemeente. Bij deze melding moet de kwaliteitsborger (via de initiatiefnemer van het project, die het inleverd via het DSO) het dossier bevoegd gezag indienen. Het dossier moet de volgende informatie omvatten:

• Verklaring bij gereedmelding
• Ondernomen borgingsmaatregelen (controlemomenten)
• As Built informatie
  • Gebruiksfunctie; 
  • Verblijfsgebied; 
  • Verblijfsruimte; 
  • Afmetingen.
• Gegevens en bescheiden waaruit blijkt dat het bouwwerk voldoet aan de gestelde eisen in relatie tot:
  • Belastingen en belastingcombinatie; 
  • Uiterste grenstoestand; 
  • Luchtverversing; 
  • Temperatuur; 
  • Geluid; 
  • Energiezuinigheid; 
  • Milieuprestatie; 
  • Brandveiligheid; 
  • Gelijkwaardige maatregelen.

Over de inhoud van dit dossier valt niet te overleggen, dit is wettelijk bepaald.”

Deze lijst voor het dossier bevoegd gezag is redelijk toegespitst op woningbouw. Is deze specificatie er ook voor bijvoorbeeld de kademuur, of de fietsbrug?

JT: “Dit is de vaste lijst, zolang het van toepassing is voor het desbetreffende bouwwerk. Als het niet van toepassing is voor het bouwwerk dat wordt opgeleverd dan heb je dat simpelweg niet.”

Op het moment dat er sprake is van een gelijkwaardige maatregel, moet je toch terug naar de gemeente voor goedkeuring?

JT: “Ja, dat klopt. Een gemeente moet op de hoogte worden gesteld dat er een gelijkwaardige oplossing plaats vindt. Dat is het moment dat er een melding moet worden gedaan en dan gaat het dossier terug naar de gemeente.”

Hoe zit het met gefaseerde ingebruikname van woningen?

JT: “Bij een project van 100 woningen lever je zie niet alle 100 tegelijk op, natuurlijk. Er zijn hierbij een aantal mogelijkheden, dit is nog niet volledig vastgelegd. Dat heeft te maken met het beleid vanuit een gemeente, maar ook een stukje risicobepaling en capaciteit. Dit wordt vaak in een vooroverleg meegenomen en het advies is ook om als ontwikkelaar of ontwikkelende bouwer in gesprek te gaan met de gemeente omtrent je omgevingsplanactiviteit om te bespreken hoe de bouwwerken worden opgeleverd. Er zijn drie opties:

• Indien er geen signalen van de kwaliteitsborger of derden zijn en geen eigen waarnemingen (door de gemeente) dat er mogelijk iets niet klopt, de formele gereedmelding afwachten. Dit is mogelijk aangezien het stelsel van kwaliteitsborging het bewijsvermoeden geeft dat aan de regels wordt voldaan.
• Uitgaan van het punt hierboven en indien daar reden toe is op basis van artikel 2.20 van het BBL aanvullende informatie opvragen over specifieke onderdelen, bij de oplevering van iedere fase (deelleveringen).
• Richting initiatiefnemer aangeven dat het uitgangspunt is dat twee weken voor oplevering van iedere fase een volledige gereedmelding wordt gedaan. In dat geval moet ook per fase een bouwmelding worden gedaan.

Er zijn dus verschillende mogelijkheden, en ga daar over in gesprek.”

Hoe gaat dat straks met casco-opleveringen?

JT: “Zoals vele van jullie weten: als je casco oplevert voldoet een bouwwerk nog niet volledig aan de gestelde eisen in het bouwbesluit. Plat gezegd mag een kwaliteitsborger daarom ook geen verklaring afgeven op het moment dat een woning casco wordt opgeleverd. Hoe moet dat dan toch praktisch vorm krijgen? Als de opdracht van de kwaliteitsborger niet verder gaat dan de oplevering zijn er twee mogelijkheden om alsnog te zorgen voor een verklaring zodat gereedmelding mogelijk is:

1. De opdrachtgever kan zelf een aanvullende opdracht aan de kwaliteitsborger geven om de laatste openstaande punten af te ronden;
2. De kwaliteitsborger kan aan de opdrachtgever schriftelijk aangeven dat het bouwwerk met uitzondering van de casco punten voldoet. De opdrachtgever kan dan met een eigen (nieuwe) kwaliteitsborger de resterende punten afronden.

De gereedmelding hoeft trouwens niet te wachten op de volledige afwerking van een bouwwerk. Werkzaamheden die niet vallen niet onder de bouwregelgeving kunnen ook na de gereedmelding plaatsvinden.”

Hoe toon ik kwaliteit aan?

JT: “De vraag is inderdaad vaak hoe ga ik de kwaliteit gedurende de realisatie van een bouwwerk aantonen. Dat doe je door:

• Systematisch controles uit te voeren en de resultaten vast te leggen gedurende alle fases van een bouwproject;
• Te beginnen bij de ontwerptekeningen, constructieberekeningen en de berekeningen voor de wettelijke eisen uit het Bouwbesluit aan bijvoorbeeld de constructie, isolatie en geluid goed te bewaren;
• Tijdens de bouw voeg je daar rapporten van kwaliteitscontroles aan toe, evenals foto’s en certificaten, prestatierapporten en informatie over de gebruikte materialen en installaties;
• Als hoofdaannemer goed te communiceren aan de onderaannemer en/of installateurs wat de kwaliteitsborger vereist op basis van de risicoanalyse en het borgingsplan, en dus te laten weten wat zij moeten aanleveren;
• Op tijd te vereisen van onderaannemers dat zij bij de leveranciers de juiste administratie opvragen (attesten). Leveranciers moeten op hun beurt bij de producenten (bijv. gipsplatenfabrikant) om attesten en prestatieverklaringen vragen.”

Hoe ver gaat dat vereisen van attesten bij leveranciers, moet dat ook voor schroeven?

JT: “Dat gaat alleen om informatie die betrekking heeft op de gestelde eisen in het bouwbesluit. Op een schroefje is dat niet van toepassing. Maar bijvoorbeeld wel om een CV-installatie, als is afgesproken dat documentatie daarover in het consumentendossier moet worden opgeleverd.”

Hoe zit het met de aansprakelijkheid van de kwaliteitsborger?

JT: “De aansprakelijkheid van de kwaliteitsborger wordt naast de wettelijke bepalingen beheerst door het bepaalde in artikel 13, 14 en 15 DNR 2011, eerste herziening juli 2013. Voorts geldt dat de door de kwaliteitsborger te vergoeden schade per opdracht is beperkt tot het bedrag wat in het gegeven geval door de verzekeraar van de kwaliteitsborger wordt uitgekeerd. Daarbij gelden de volgende eisen aan de verzekering van de kwaliteitsborger:

1. de aansprakelijkheidslimiet is minimaal EUR 1.000.000,- per opdracht;
2. de termijn waarbinnen verzekerden aansprakelijk kunnen worden gesteld, is 10 jaar;
3. naast de directe schade komt ook indirecte schade voor vergoeding in aanmerking; aanspraken voor rentederving of winstderving mogen worden uitgesloten van de dekking.

Indien de verzekering van de kwaliteitsborger voldoet aan bovenstaande eisen, maar er geen uitkering plaats vindt geldt dat de aansprakelijkheid van de kwaliteitsborger is beperkt tot ten hoogste de in de projectopdracht bedongen prijs met een maximum van EUR 1.000.000,- per aanspraak en EUR 2.500.000,- per verzekeringsjaar.

De kwaliteitsborger is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van de verstrekking van onjuiste of onvolledige gegevens of informatie door de aannemer aan de kwaliteitsborger of anderszins het gevolg is van een handelen of nalaten van de aannemer.”

Wie legt wat vast?

JT: “Een kwaliteitsborger houdt een x-aantal controle momenten om de kwaliteit te borgen, maar de aannemer wil zelf ook een hele boel doen. Je wilt niet afhankelijk zijn van puur en alleen de kwaliteitsborger die een keer of vijf of zes of zeven langskomt op het project. Maak daarover afspraken. Maak afspraken over hoe je de juiste informatie aanlevert, gebruik je toevallig dezelfde software? Of kan de kwaliteitsborger anders toegang krijgen tot de software van de aannemer, of andersom?”

Wanneer kun je veilig een koper uitnodigen om z’n huis op te leveren?

De gemeente heeft nog 10 werkdagen de tijd om naar een dossier te kijken. Stel dat er wat gevonden wordt. Of kan ik wel voor die tijd al een huis opleveren? De koper is gewend om meteen de sleutel te krijgen.

JT: “Je weet in elk geval op basis van de gereedmelding, dat het bouwwerk gaat voldoen aan het bouwbesluit. Anders zou de kwaliteitsborger die melding niet maken. De gemeente heeft dan nog 10 werkdagen om er iets van te vinden. Je kunt het zekere voor het onzekere nemen en zeggen dat de opdrachtgever 14 dagen na de melding veilig in de woning kan trekken. Je kunt ook zeggen we twijfelen niet de beoordeling van de gemeenten en gaan er vanuit dat het goed komt op basis van de gereedmelding. De gemeente mag dan nog wel met opmerkingen komen, mochten zij daar noodzaak toe zien. Dus eigenlijk schuift oplevering voor de consument twee weken op. Je zou een vooroplevering kunnen doen op het moment van de melding, met twee weken later de definitieve oplevering en de sleuteloverdracht.”

Kun je iets zeggen over de aantallen keuringsmomenten, van te voren moet je dat afspreken, wat is jullie ervaring?

JT: “We hebben proefprojecten gedraaid met een aannemer die heeft gezegd, we hebben een x-aantal kopersopties. Die hebben iedere optie uitgerekend conform bouwbesluit. Als je daar een analyse op doet, heb je op tekening niets dat niet voldoet in de uitvoering, dus dan kan je terugschalen in toezicht.

Aan de andere kant kun je zeggen: als aannemer kun je met verschillende checklists op elk element van het bouwbesluit toonbaar maken dat het voldoet. Die (ISSO-)lijsten kun je gewoon downloaden. Je kunt dan met je kwaliteitsborger afspreken, jullie komen een keer bij de wapening en bij de oplevering kijken en bij de eerste verdiepingsvloer, maar dan doen we het verder aan de hand van deze checklists conform bouwbesluit: gaan jullie daarmee akkoord? Gaat jouw kwaliteitsborger daar mee akkoord, dan vallen de keuringsmomenten mee. Doe je als aannemer zelf niks, kan het zo zijn dat de kwaliteitsborger misschien wel 7 of 8 keer langs wil komen. Dat heeft ook weer te maken met de risico’s die worden geïdentificeerd voorafgaand aan de bouw.

Maar het gemiddelde dat we nu zien is 4 a 5 toetsmomenten. Dat is vooral omdat je, als je nog geen proefproject hebt gedraaid, je niet weet wat er op je af komt. En er moet ook vertrouwen ontstaan. Dus het verschilt echt per case.”

Tot hoever gaat de verantwoordelijkheid voor de bouwer van 20 jaar?

Stel: je doet alles conform de norm, en er gaat toch iets mis?

JT: “Een aannemer is nu ook aansprakelijk voor wat hij bouwt, maar de wet zorgt ervoor dat je straks moet gaan aantonen dat je kwaliteit hebt geleverd. Dat kun je als het goed is door de verklaring van de borger en de bewijslast die je hebt verzameld. Het kan natuurlijk alsnog voorkomen dat er iets mis gaat, maar je moet kunnen aantonen dat je er alles aan hebt gedaan om te zorgen dat het project goed wordt opgeleverd. Op dat gebied gebeurt er dus niet zoveel.”

Wat kost dat nou, een kwaliteitsborger voor een gemiddelde woning?

JT: “Ja belangrijk! Dat heeft met verschillende factoren te maken:

1. wat doet de aannemer zelf?;
2. Waar is het bouwwerk: moet de kwaliteitsborger ver reizen voor een controle?;
3. De complexiteit van een bouwwerk: hoeveel risico’s zijn er (kelder, hoeveel vloeren, omgevingsfactoren)?

Een gemiddelde woning in Nederland kost tussen de 5 en 6,5 duizend euro, los. Wanneer je het hebt over seriematige woningbouw zul je zien, afhankelijk van de kwaliteitsborger, dat het tussen de 500 euro en 800 euro per woning zal gaan kosten. Maar vraag het op bij je kwaliteitsborger, want het is overal anders en afhankelijk van vele variabelen.”

---

Pro4all, hebben jullie al samenwerkingen met KiK of WKI?

AK: “Daar zijn we op dit moment druk mee bezig. Niet ieder instrument is even geschikt om mee te koppelen. Nu zijn we aan het kijken naar de WK-app, KIK en WKI. Dat zijn de drie grote partijen waar je als softwarepartij mee kunt koppelen; de rest is bijna niet te doen. Het liefst willen wij zoveel mogelijk van die informatie in ons platform krijgen, zodat we dat aan onze gebruikers kunnen meegeven, maar dat lukt niet altijd. De kwaliteitsborger is hierin een belangrijke tussenpartij, omdat hij de vertaalslag maakt tussen het instrument en wat er gecontroleerd moet worden. Voor Snagstream hebben wij in het verleden wel zulke koppelingen gebouwd. Voor Prostream is dat nog in ontwikkeling.”

Wat gebeurt er met een koppeling in zo’n instrument?

AK: “Een koppeling is in de basis niks anders dan een integratie aan de achterkant van een applicatie. Hierdoor hoef je als gebruiker niet meer handmatig informatie over te zetten. Dat is ook een belangrijke pijler voor Prostream: als je een documentmanagementsysteem aanschaft, moet dat opgaan in jouw bestaande processen. Op die manier moet je eenvoudig documenten kunnen delen met Prostream en andere applicaties. 

Bijvoorbeeld: bi KIK worden documenten automatisch in Prostream geladen en dan wordt een formulier opgebouwd, dat gebaseerd is op de gegevens die vanuit hen gestuurd worden. In Prostream wordt dit vervolgens gepresenteerd als: “Dit is wat je nu moet doen,” zonder handwerk. Wanneer de formulieren zijn ingevuld, kunnen ze worden teruggestuurd naar KiK en kan vanuit daar verdere validatie worden uitgevoerd. 

We halen dus vooral het handwerk weg om informatie van A naar B te verplaatsen.”

Wat is het formulier dat nu op het scherm wordt getoond?

Wij bouwen op dit moment al formulieren in Snagstream; zijn die makkelijk over te zetten naar Prostream? 

AK: “Zeker. We zijn bezig met de techniek om het over te zetten. Het is de bedoeling dat we dat overzetten zonder dat jij daar iets voor hoeft te doen. Dat geldt zowel voor templates als ingevulde data. Die zetten we met een druk op de knop voor jou over. Je zult zien dat de manier waarop we sommige modules verwerken in Snagstream iets anders is dan in Prostream. Daar zijn meerdere opties in mogelijk, maar we zouden het helemaal voor je meenemen. Je hoeft hier zelf niets voor te doen.”

Begrijp ik goed dat er een standaardversie van Prostream is, en daar een nieuwe versie van komt?

Hoe werkt dit precies? Je hebt voor jezelf maatwerk gemaakt, maar neemt het systeem dat ook over? 

AK: “Ja, wij updaten onze software wekelijks. Iedere week op woensdag om 12.00 uur is er een nieuwe versie beschikbaar. Het kan zijn dat iets anders werkt, maar het haalt nooit data weg en zal nooit betekenen dat je dingen opnieuw moet doen.”

Kun je als aannemer of installateur dingen klaarzetten voor je onderleveranciers of andere partners? 

AK: “Dat kan zeker. Je kunt vooraf al dingen klaarzetten voor iedereen die meewerkt aan een project. Je kunt ook in het overzicht zien wat er voor jou is klaargezet en jouw projectpartners zien dat ook meteen. Op die manier kun je het vooraf vullen. Dit kun je zelf doen, of vanuit een kwaleitisborgingstool zoals KiK of de WKI. Hierdoor is het voor de partners op je project veel duidelijker wat er van hen verwacht wordt.”

Kun je hem zo breed trekken dat de risico’s uit het instrument van de borger automatisch klaarstaan voor de aannemer aan de hand van de analyse?

AK: “Wij maken hier niet per se het risico inzichtelijk, tenzij je dat zou opnemen in zo’n taak, maar de acties die daaruit voortvloeien komen direct hierin terug.”

Is dat al volledig functioneel? 

AK: “Nee, niet voor elk instrument. We zijn nu bezig met KiK, WK-app en WKI. Dat zijn de drie concreetste. Dan kun je die taken importeren, dan staan ze klaar en dat is voor de aannemer heel duidelijk en die kan met Prostream verder werken zoals hij gewend is. Dan is de cirkel rond op het moment dat hij de data ook weer terugstuurt naar jullie via dat KiK-instrument.”

Stel dat je, om over geluid te spreken, wil voorkomen dat een buitenunit meer dan 40 dB op de erfgrens produceert, kun je dat dan van tevoren instellen, zodat daar rekening mee gehouden wordt? 

AK: “Dat dat de eis is, bedoel je? Dat kan zeker: bij het opstellen van de vragenlijst kunnen dat soort eisen meegegeven worden, zeker als het numerieke waarden zijn zoals het aantal dB. Dat kun je bijvoorbeeld meenemen in de beschrijving.”

Kan ik Prostream zo inrichten dat de persoon die de controle moet uitvoeren niet 20 openstaande punten ziet, maar alleen de 1 of 2 punten die voor hem belangrijk zijn? 

AK: “Ja, er zijn filtermogelijkheden: je kunt filteren op project, aan wie de taken toegewezen zijn en of ze afgerond zijn. Zo ziet iemand alleen maar waar hij echt iets aan heeft. Het offline werken, als je Snagstream kent, is hier geregeld per taak. Dus een taak wordt gebufferd in de app, en zodra er weer internetverbinding is, synchroniseert hij de data op de achtergrond.”

Voor het management: kan ik alles eruit halen wat ik van 20 projecten zou willen, zoals het aantal afwijkingen, het aantal taken, noem maar op? 

AK: “Dat is precies wat we nu aan het ontwikkelen zijn. Dat wordt geen dashboard, maar een uitgebreide zoekmodule over alle data. Daarbij kun je zeggen: laat alle formulieren of snags zijn waarbij deze vraag met ‘Niet akkoord’ beantwoord is, of waar bepaalde condities in zitten. Dat wordt dan gepresenteerd, en aan de hand daarvan kun je acties ondernemen. Deze functionaliteit zorgt ervoor dat je precies de punten vindt waarin jij geïnteresseerd bent.”

Kun je rapportages uit Prostream ook direct delen met de kwaliteitsborger? 

AK: “Dat kan zeker, bijvoorbeeld door alles in een map te plaatsen en die te delen, door een bericht te sturen, of door het aanzetten van notificaties. Het kan ook direct worden teruggestuurd naar een platform zoals KIK. Er zijn hier veel verschillende mogelijkheden voor.”

Is de uitgebreide zoekfunctie ook beschikbaar voor taken? 

AK: “Dat zit in de kwaliteitsborgingsmodule. De werking zal hetzelfde zijn. Wanneer je taken wil zien met een bepaalde status voor een bepaalde partij, krijg je die netjes gepresenteerd. Daarbij kun je filteren op de persoon of het bedrijf waaraan de taak is toegewezen. Daar kun je dan ook bulkacties op uitvoeren, zowel in de webomgeving als in de app.”

Worden de resoluties van de snags nu ook beter, nu we willen dat een rapport er goed uitziet? Ze zijn nu vaak korrelig. 

AK: “Ja, de resolutie van alles in de rapportages wordt verhoogd. Dat doet de applicatie, daar hoeft de gebruiker niks voor te doen. Tenzij het zo’n lage resolutie is, maar dat is bij tekeningen nooit aan de hand, voornamelijk bij foto’s. Die worden op de hoogst mogelijke resolutie getoond.”

Wat zijn de kosten van Prostream tegenover Snagstream? 

PB: “Hiervoor is het licentiemodel ondersteboven gegooid. Met Docstream en Snagstream betaalde je per project of gebruiker, dus kijken we nu naar interne collega’s. We kijken niet naar het aantal projecten of externe gebruikers, maar tellen de interne collega’s. Daar is de fee met een staffel aan te bieden, dus sommige partijen zijn minder gaan betalen voor Prostream, andere iets meer. Dat verschilt per partij. Daar gaan we graag met jou over in gesprek.”