Samenwerken in de bouw: de essentie van ISO 19650 en hoe een CDE daarbij helpt

Het is in de bouw vrij simpel: in je eentje wordt het knap lastig om een heel bouwwerk op te leveren. Je hebt dus anderen nodig. Maar samenwerken met al die verschillende ketenpartners, dát is niet altijd even simpel. Gelukkig kunnen we dan terugvallen op de ISO 19650. De wat? Inderdaad, ISO 19650 vormt de ruggengraat van effectieve samenwerkingsprocessen, waarbij het beheer van informatie centraal staat gedurende de gehele levenscyclus van een bouwwerk. Steeds vaker wordt hier door opdrachtgevers om gevraagd en daarom zetten we voor je op een rij wat het precies inhoudt, waarom het belangrijk is en hoe je er met behulp van software aan kunt voldoen.

Wat is ISO 19650?

ISO 19650, ook wel NEN-EN-ISO 19650, is een internationale norm voor het beheren van digitale informatie. Het draait om een veilige en gestandaardiseerde samenwerking tussen alle betrokken partijen, denk aan opdrachtgevers, architecten, aannemers en onderaannemers. De norm wordt wereldwijd gehandhaafd en is van toepassing op alle informatie die verzameld wordt gedurende de levensduur van een bouwwerk, van de ontwikkelings- tot en met de operationele fase.

Oorspronkelijk werd de ISO 19650 in het leven geroepen om een gemeenschappelijke standaard te bewerkstelligen binnen Building Information Modeling (BIM). Op die manier hoopte men de bouwsector te bemoedigen om BIM te gebruiken. Over tijd heeft de norm zich echter ontwikkeld tot een breder toepasbare, officiële NEN-normering.

De norm beschrijft samenwerkingsprocessen die het beheren van van informatie zo effectief mogelijk maken. Daarbij wordt een algemene beschrijving gegeven van de begrippen Level of Information Need (LOIN), Exchange Information Requirements (EIR, ook wel Informatie Leveringsspecificaties in het Nederlands), BIM Execution Plan (BEP) en Common Data Environment (CDE).

Met de toenemende vraag naar naleving van ISO 19650 is het noodzakelijk om ervoor te zorgen dat jouw bedrijf voldoet.

Waarom is ISO 19650 belangrijk?

Er is voor serieuze bouwbedrijven geen ontkomen aan: het naleven van de ISO 19650 als officiële NEN-norm is noodzakelijk. In de markt is sprake van een groeiende behoefte aan conformiteit en dat zorgt voor externe druk vanuit opdrachtgevers: er wordt niet gebouwd als je niet voldoet. Daarnaast spelen er steeds vaker interne motivaties om de samenwerkingsprocessen te optimaliseren. En juist daar helpt deze normering bij.

Als instrument voor verbeterde samenwerking binnen teams biedt ISO 19650 niet alleen een raamwerk voor gestructureerd informatiebeheer, het is ook een antwoord op de toenemende vraag vanuit opdrachtgevers. Met de toenemende vraag naar naleving van ISO 19650 is het noodzakelijk om ervoor te zorgen dat jouw bedrijf voldoet, zodat opdrachtgevers voor jou (blijven) kiezen.

Wat zijn de voordelen van ISO 19650?

Ondanks dat het misschien voelt als wéér een nieuwe regulering, zijn er ook juist voordelen te behalen door het te werken op basis van ISO 19650. Zo helpt de norm bedrijfsdoelen te realiseren doordat:

• Fouten op tijd worden geïdentificeerd en kunnen daardoor worden voorkomen;
• Er tijd en kosten worden bespaard door efficiënter te werken;
• De samenwerking tussen alle verschillende partijen wordt vereenvoudigd;
• Adequate inkoop wordt bevorderd;
• De veiligheid wordt verhoogd;
• Kosten voorspelbaar worden gemaakt.

Hoe voldoe ik aan ISO 19650?

Om aan ISO 19650 te voldoen, moet je een gestructureerd proces hebben voor het verzamelen, beheren en uitwisselen van informatie gedurende alle fasen van een bouwwerk. Dit omvat het gebruik van BIM-normen, het vaststellen van duidelijke verantwoordelijkheden voor projectdeelnemers en het zorgen voor de juiste documentatie en informatiebeheer.

Je kunt de specifieke eisen van ISO 19650 vinden door de officiële documentatie aan te schaffen via de website van ISO (www.iso.org) of via de website van NEN (www.nen.nl). Deze documenten bevatten gedetailleerde informatie over de norm, inclusief richtlijnen en vereisten voor implementatie.

Doormiddel van NEN Connect ben je altijd de laatste versie van een norm bekijken. Zo weet je zeker dat je met de meest up-to-date informatie werkt.

Met een CDE als centraal systeem vereenvoudig je de samenwerkingsprocessen en waarborg je de naleving van de norm.

Hoe draagt een CDE bij aan ISO 19650?

Inzicht krijgen in een complexe norm als ISO 19650 en het handhaven van de naleving ervan kan arbeidsintensief en foutgevoelig zijn. Gelukkig zijn er tools om je daarbij te ondersteunen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een CDE, de term viel eerder in dit artikel al even.

Met een CDE als centraal systeem vereenvoudig je de samenwerkingsprocessen en waarborg je de naleving van de norm. Door gebruik te maken van zulke bouwsoftware kun je de efficiëntie van jouw bedrijf verhogen, menselijke fouten minimaliseren en de norm naadloos laten integreren met bestaande werkprocessen.

Prostream praktijkvoorbeeld

Om te voldoen aan ISO 19650 is het onder andere van belang dat ieder document of bestand een status meekrijgt. In Prostream kan dat op basis van metadata. In aanvulling op je reguliere metadata sjabloon, geef je bestanden een extra metadataveld mee: een ISO 19650 status. Dit metadataveld biedt de keuze uit drie verschillende statussen. Een document is:

• Work In Progress (WIP) – Documenten hebben de status ‘WIP’ wanneer er nog aan gewerkt wordt. In Prostream zijn WIP-documenten bestanden zonder status-icoon. Om controle te houden over wie een documentversie met deze status mag zien, ken je machtigingen toe. Wil je dat iemand deze documenten kan zien? Dan stel je de machtigingen zo in dat een gebruiker (of een groep gebruikers) alle versies van het document mag zien, ongeacht de status. In de praktijk gebeurt dit vaak voor een interne (project)groep.
• Shared – Het is in Prostream mogelijk om bestanden te voorzien van een groen vinkje. Dat groene vinkje kun je zelf een benaming te geven. Om te voldoen aan ISO 19650, kun je ervoor kiezen om dit vinkje de benaming ‘Shared’ mee te geven. Je geeft documenten de status ‘Shared’ mee wanneer ze zijn gedeeld, bijvoorbeeld om feedback op te halen. In Prostream ken je machtigingen toe waarbij een gebruiker of groep alleen documenten mogen zien met de status ‘Shared’. Op die manier zien zij enkel bestanden met het groene vinkje. In de praktijk gebeurt dit vaak voor externe gebruikers.
• Published – In Prostream kun je bestanden ook voorzien van een ijskristal. Je kunt dat ijskristal zelf een benaming geven. Vanuit een ISO 19650 oogpunt kun je het ijskristal de benaming ‘Published’ meegeven. Je geeft bestanden de status ‘Published’ wanneer ze definitief zijn gemaakt en klaar zijn om mee te werken. Je kent in Prostream machtigingen toe waarbij een gebruiker of groep alleen de documenten met een ijskristal mogen zien. In de praktijk gebeurt dit vaak met een andere groep externe gebruikers dan waar de ‘Shared’-documenten mee worden gedeeld.

Je kunt documenten met verschillende statussen op meerdere manieren tonen binnen Prostream. Dit kun je doen door te kiezen voor:

1. Een mappenweergave (op basis van een mappenstructuur);
2. Bewaarde zoekopdrachten;
3. Een persoonlijk ingestelde weergave.