Hoe staat digitalisatie in de bouw er in 2022 voor?

De bouw- en infrasector zijn branches die voor grote uitdagingen staan. Denk bijvoorbeeld aan de stikstofproblematiek, de aankomende Wet kwaliteitsborging, grote personeelstekorten en hoge materiaalprijzen. Maar ook de roep om meer energieneutraliteit, die nodig is om de klimaatverandering te tackelen. Enter digitalisatie in de bouw. 

Steeds meer partijen binnen de bouw zijn er intussen van overtuigd dat het gebruiken van slimme digitale oplossingen dé manier is om de vraagstukken en uitdagingen van de toekomst succesvol aan te pakken. Digitale technieken scheppen de mogelijkheden om de productiviteit van de sector te verhogen en in een sneller tempo te innoveren. 

Maar hoe hangt de vlag er anno 2022 eigenlijk bij als het gaat om digitaliseren in de bouw? Zijn de sector en medewerkers al klaar voor de digitale toekomst of moeten we nog een stevige inhaalslag maken?

Lees hier alles over digitalisering in de bouw.

Digitale hulpmiddelen

Veel bouwbedrijven zijn al gestart met het digitale transformatieproces dat veel sectoren en ons dagelijkse leven ingrijpend verandert. En dat is een goeie zaak. Veel bouwbedrijven werken al met laptops, iPads en een batterij aan andere digitale tools (zoals zelfs drones) en hebben vaak een document management systeem en software voor bijvoorbeeld kwaliteitscontrole. 

Een goed voorbeeld van een inmiddels vaak toegepaste digitale technologie in de bouw is Building Information Modeling (BIM). Er is soms wat discussie over de vraag: wat is BIM? Maar over het algemeen gaat het over het gebruik van (meestal driedimensionale) modellen die alle relevante informatie in het bouwproces beschikbaar maken voor alle betrokken partijen. ‘Een BIM’ is dus eigenlijk een digitale representatie van de fysieke en functionele eigenschappen van een bouwwerk. 

Allerlei partijen – variërend van architecten- en ingenieursbureaus, bouwbedrijven en onderaannemers tot toeleveranciers, opdrachtgevers en beheerders – zijn actief bezig met de invoering en toepassing van BIM, maar is dat wel de heilige graal?

Om slimme software te gebruiken in de realisatiefase heb je veel data uit de ontwerpfase nodig die je vervolgens kwijt kan in je model.

Ook ruimte voor verbetering

Hoewel veel bouwers dus al stappen hebben gezet richting een flinke digitale transformatie van de sector, gaat het nog niet zo snel en efficiënt als in veel andere sectoren. Veel bouwbedrijven gebruiken de bovengenoemde BIM-technologie bijvoorbeeld nog niet consequent en op grote schaal in de realisatiefase van projecten. De reden? Om slimme bouw software te gebruiken in de realisatiefase heb je veel data uit de ontwerpfase nodig die je vervolgens kwijt kan in je model.

Het probleem is dat die er vaak niet of onvoldoende zijn. Soms komt dat doordat bouwwerken al jaren geleden werden gerealiseerd en er van deze constructies vanuit de ontwerp- en realisatiefasen geen gegevens beschikbaar zijn. 

Maar we zien in de praktijk ook geregeld dat bouwbedrijven hun data niet weten uit te buiten. Vaak weten ze niet welke informatie ze moeten bijhouden of houden ze überhaupt geen informatie bij. De informatie bestaat, maar hoe die van tijd tot tijd verandert is niet duidelijk. Hierdoor geeft data uiteindelijk slechts een beperkt beeld van het actuele en verwachte gedrag en gebruik van een bouwwerk of een proces. Er is wel dus aandacht voor digitaliseren in de bouw, maar er wordt in de praktijk nog te weinig mee gedaan. 

Lees hier alles over documenten managen in de bouw.

Steeds meer big data

Dat is jammer, want het potentieel aan waardevolle informatie waaruit de bouwsector kan putten is groter dan ooit. Vroeger bestond het informatielandschap vooral uit statische data (data die niet veranderen in de loop van de tijd zoals gebruikte materialen of de constructiewijze van een bouwwerk). 

Tegenwoordig hebben bouwbedrijven een schat aan dynamische meetdata tot hun beschikking. Denk bijvoorbeeld aan informatie over deformatie, energiezuinigheid of de scheurbelasting van een bouwwerk door geleidelijke degradatie van het materiaal en de constructie.

De grote uitdaging – eentje waar veel partijen binnen de bouwsector nog steeds mee worstelen – is het halen van de juiste inzichten uit de berg aan statische en dynamische data. En dat is makkelijker dan je denkt, als je de juiste tools gebruikt. Tools die zo slim zijn, dat ze herkennen waar jouw waardevolle informatie zich bevindt die je helpen je processen te verbeteren. Het gericht inzetten van de juiste informatie toont of je op het moment efficiënt werkt, vertelt je op welke onderdelen je nog winst kunt pakken en stelt je in staat om voorspellende analyses los te laten op het gedrag en de duurzaamheid van bouwwerken. 

Goede data-analyses geven je ook de mogelijkheid om faalkosten in kaart te brengen en zo je marges te verhogen.

Wat we eigenlijk zien is dat digitaliseren een deels achterhaald begrip is dat je beter kunt vervangen door automatiseren. 

De mogelijkheden

Maar welke stappen moeten partijen dan zetten om de digitalisatie in de bouw een duwtje in de rug te geven en optimaal te profiteren van de enorme datareservoirs die tot hun beschikking staan?

Informatiestromen combineren

Informatie stroomt vaak via meerdere kanalen een organisatie binnen. Het resultaat is dat data vaak verspreid staan over verschillende systemen, een fenomeen dat te boek staat als silovorming. Bovendien zijn de software en diverse apps die men in de bouw gebruikt vaak niet goed op elkaar afgestemd. Softwarepakketten voor de bouw zijn vaak deels op zichzelf staande systemen.

Het integreren van systemen, applicaties en databases is dan ook de eerste stap op weg naar een optimale digitale informatiebenutting. Wat we eigenlijk zien is dat digitaliseren een deels achterhaald begrip is dat je beter kunt vervangen door automatiseren. 

Met automatiseren bedoelen we dat het integreren van systemen en applicaties geen handmatige taak meer is, maar automatisch gebeurt. Bijvoorbeeld door het werken met slimme API’s en integratielagen. Zo ontstaat er één universele versie van de waarheid en heb je via alle kanalen altijd toegang tot de actueelste data.

Een krachtige integratie geeft je de mogelijkheden om informatiestromen te combineren en zo verschillende facetten van de bedrijfs- en projectvoering naar een hoger niveau te tillen. Een paar voorbeelden:

• Realtime-statusupdates over werknemers en de voortgang van bouwprojecten op verschillende locaties delen en inzichtelijk maken.
• Inzicht creëren in de actieve arbeidsuren en die vergelijken met de planning.
• Materialen en apparatuur identificeren, volgen en lokaliseren door de hele supplychain.
• Afgelegen bouwlocaties inspecteren. Dit kan bijvoorbeeld door het delen van foto’s via apps.
• Voorspellingen doen over de toekomstige toestand en het toekomstige gebruik van een gebouw of infrastructurele constructie.

De predictive twin

Het toppunt van digitalisering in de bouw zijn misschien wel de zogenoemde ‘predictive twins’, voorspellende digitale replica’s van fysieke bouwwerken zoals: woningen, tunnels, bruggen, fabrieken en kantoren. Je kunt predictive twins gebruiken voor het voorspellen van de technische levensduur van bouwwerken, maar ook als een vooruitziend middel om bij het bouwen van circulaire woningen de vraag en het aanbod van circulaire bouwcomponenten beter op elkaar af te stemmen.

Een predictive twin bestaat uit een drietal componenten:

• Statische en dynamische meetdata vormen de ogen en oren van de predictive twin.
• Een predictive twin herbergt voorspellende modellen die leren op basis van de informatie waarmee je de twin voedt.
• Een digitale twin heeft het vermogen om te simuleren en te beslissen. 

Met predictive twins wordt het veel eenvoudiger om voorspellingen te doen over toekomstig onderhoud, toekomstige bouwtrends en toekomstige materiaalbehoeften. Een kans dus voor bouwbedrijven om kostenefficiënter en minder verspillend te werken en zo hun winstmarges naar een hoger niveau te tillen.

Op naar een datagedreven bouwsector

Hoewel digitalisering inmiddels ook in de bouwsector stevig wortel schiet, is er nog volop ruimte voor verbetering. Vooral op het gebied van datagedreven werken en het integreren van data en digitale systemen valt er nog heel veel te winnen. De bouwbedrijven die deze digitale stappen snel en efficiënt weten te zetten, hebben een concurrentievoordeel op de rest. 

 Wil je meer van deze handige tips ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.