Wat is de Wet kwaliteits borging (WKB)?
En wat betekent de WKB voor de bouw?
Inmiddels weten we dat de Wet Kwaliteitsborging, niet voor het eerst, is uitgesteld en wel tot 1 januari 2024. En vertraagd of niet, er breken spannende tijden aan voor bouwers. De WKB gaat voor de nodige verandering zorgen op het gebied van bouwprocessen, de aansprakelijkheid en de af te leggen verantwoording voor bouwprojecten.
Het is dus zaak om je goed voor te bereiden op de veranderingen die eraan gaan komen. In dit artikel lees je wat de WKB precies inhoudt, wat er gaat veranderen en welke impact de nieuwe wetgeving gaat hebben op de bouwsector.
Wat is de Wet kwaliteitsborging?
De Wet kwaliteitsborging is in eerste instantie gericht op betrekkelijk eenvoudige bouwprojecten (gevolgklasse 1). Mogelijk komt er in de nabije toekomst een uitbreiding richting andere bouwprojecten. De wet wil vooral de kwaliteit en het bouwtoezicht verbeteren door het inschakelen van private kwaliteitsborgers. Daarnaast breidt de WKB de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte van particuliere en professionele opdrachtgevers uit.
De Wet kwaliteitsborging heeft drie hoofddoelen:
- Een betere borging van de bouwkwaliteit.
- Het verbeteren en versterken van de positie van de consument in het bouwtraject.
- Het stimuleren van kwaliteitsverbetering. Dit leidt tot lagere faalkosten bij een bouwproject.
Onder de Wet kwaliteitsborging dragen partijen in de bouw zelf zorg voor het voldoen aan alle belangrijke voorschriften. Ze doen dat op basis van een instrument voor kwaliteitsborging. Een onafhankelijke kwaliteitsborger past dit instrument toe.
Wat verandert er?
Maar wat verandert er concreet voor bouwbedrijven als de Wet kwaliteitsborging van kracht wordt? Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen in de bouwpraktijk.
Dossiervorming wordt een verplichting
De Wet kwaliteitsborging verplicht aannemers om per bouwproject een dossier op te stellen. Dit dossier moet informatie over alle fasen van het bouwproject, dus van begin tot eind, herbergen. Met het dossier kan de aannemer aantonen dat hij aan het bouwcontract en bouwbesluit voldoet.
Toezicht van kwaliteitsborgers
De kwaliteitsborging bij bouwprojecten is nu vooral nog een taak van gemeenten. De WKB hevelt die verantwoordelijkheid over naar private en onafhankelijke kwaliteitsborgers. Een kwaliteitsborger moet in het openbaar register staan en beoordeelt voortaan, zowel tijdens als na afloop van het bouwproces, of een bouwwerk voldoet aan het bouwbesluit. De wijziging van de regels heeft tot doel om een eenduidige lijn in de controles te trekken die toepasbaar is op alle bouwprojecten die behoren tot de categorie gevolgklasse 1.
Aansprakelijkheid
Zijn er gebreken na de oplevering van een bouwproject? Dan schrijft de Wet kwaliteitsborging voor dat de aannemer aansprakelijk is. Dat geldt ook voor gebreken die de opdrachtgever had kunnen voorzien bij de oplevering. Er is echter wel een uitzondering: de aannemer is niet aansprakelijk als een gebrek geheel buiten zijn schuld ontstaat. Denk bijvoorbeeld aan een ontwerpfout.
De 5-procentregeling
Een andere noviteit in het kader van de WKB is de toepassing van de zogenoemde 5-procentregeling. Die bepaalt dat de consument 5 procent van de aanneemsom in depot mag stellen bij de notaris totdat hij zeker weet of een bouwwerk correct en zonder gebreken is opgeleverd. Komen er toch gebreken aan het licht? Dan heeft de klant het recht om dit gedeelte van de aanneemsom achter te houden totdat de aannemer de tekortkomingen heeft hersteld.
Momenteel is het zo dat de notaris het bedrag van 5% na drie maanden aan de aannemer mag overmaken. Hij heeft daar geen expliciete toestemming van de koper voor nodig. De WKB schrijft daarentegen voor dat de aannemer zelf schriftelijk aan de consument en de notaris moet vragen of de 5% in depot blijft of wordt uitgekeerd.
De wet geeft consumenten meer bescherming, wat betekent dat veel bouwbedrijven bepaalde zaken anders moeten aanpakken om de nieuwe regels goed te kunnen naleven.
Hoe bereid ik mij voor op de WKB?
De Wet kwaliteitsborging zal bouwbedrijven zeker niet onberoerd laten. De wet geeft consumenten meer bescherming, wat betekent dat veel bouwbedrijven bepaalde zaken anders moeten aanpakken om de nieuwe regels goed te kunnen naleven. Vooral documentatie en communicatie zijn belangrijke pijlers onder de nieuwe aanpak.
Is er nog werk aan de winkel bij jouw bouwbedrijf? Doe dan je voordeel met de onderstaande best practices die je helpen bij het WKB-proof maken van jouw organisatie.
De papierwinkel digitaliseren
Wellicht werk je nog grotendeels op basis van archiefkasten vol papieren documenten. Het digitaliseren van je papierwinkel is een eerste stap richting een gestroomlijnd bouwproces en een betere communicatie tussen aannemer en opdrachtgever. Met bouwsoftware, of specifiek een digitaal document management systeem (DMS) in de cloud heb je altijd en overal toegang tot belangrijke documenten als offertes, facturen en contracten.
Je werkt overwegend papierloos, waardoor je aardig wat kosten bespaart en het milieu een plezier doet. Bovendien is versiebeheer nooit meer een probleem. Iedereen gebruikt dezelfde versie van een CAD- of bouwtekening, ongeacht of de persoon in kwestie op kantoor zit of op de bouwplaats rondloopt. Met een goed DMS creëer je bovendien een centrale informatieomgeving. Vraagt de kwaliteitsborger om een document? Dan hoef je niet eerst de archiefkasten, diverse mappen op je harde schijf of je mailbox te doorzoeken, maar tover je het gewenste stuk in een handomdraai tevoorschijn.
Processen en documenten standaardiseren
Documenten en processen standaardiseren is een goede manier om het inzicht te vergroten en de foutenlast te verminderen. Wat betreft documenten kun je bijvoorbeeld werken met vaste templates en sjablonen. Zo hebben documenten als facturen en offertes altijd dezelfde look en feel en hoef je zelf alleen de details in te vullen.
Met goede workflows kun je ook hele processen standaardiseren. Denk bijvoorbeeld aan een geautomatiseerde workflow die mensen repetitieve taken uit handen neemt, maar ook zo ingericht is dat je een volgende stap in het proces pas kunt nemen als je de vorige correct hebt afgerond.
De ketensamenwerking verbeteren
Een kenmerk van de bouw is de betrokkenheid van een groot aantal verschillende partijen bij een project. Denk bijvoorbeeld aan de opdrachtgever, aannemer, meerdere onderaannemers en de leveranciers van bouwmaterialen. Voor een soepele procesgang en goede WKB-compliance is het wel belangrijk dat al die raders binnen de keten goed samenwerken en op de hoogte zijn van elkaars werkzaamheden.
Geïntegreerd werken en een goede communicatie maken dit mogelijk. Zorg ervoor dat verschillende systemen en applicaties met elkaar kunnen communiceren, zowel op organisatie- als ketenniveau. Dat kan snel en veilig met API’s, realtime-dataverwerking en duidelijke protocollen voor digitaal communiceren.
Tot slot
De Wet kwaliteitsborging komt er vooral om de belangen van de consument beter te beschermen. Het doel is om de kwaliteit van bouwwerken en -processen te verhogen. Als aannemer krijg je te maken met meer verantwoordelijkheid en een hogere aansprakelijkheid. Het is daarom belangrijk dat je als bouwbedrijf je informatiebeheer en documentmanagement verregaand digitaliseert en professionaliseert. Ook het standaardiseren van processen is een kwaliteitsslag die de foutenlast vermindert en efficiënter werken faciliteert.
Doe je dat goed? Dan brengt de Wet kwaliteitsborging naast uitdagingen ook kansen met zich mee. Bij een goede naleving van de wet gaan faalkosten namelijk omlaag en zijn kopers tevredener over het geleverde werk. Dat geeft aannemers de mogelijkheid om met hogere marges te werken.
Ga naar het volgende artikel: “Wat is projectmanagement?“